Fosforik Asit (H3PO4)

Saf fosforik asit, renksiz kristaller halinde bulunan bir malzemedir. Fosforik asit, en fazla fosfatlı gübrelerde ve ilaç endüstrisinde kullanılmaktadır. Şıraya benzer bir kıvamda ki sulu çözeltisi şurup kıvamındadır. Bu kimyasalın tuzları fosfat olarak tanımlanmaktadır. Bunlar gıda türü fosforik asit ve endüstriyel tipi fosforik asit olarak iki türe ayrılmaktadır. Endüstride kullanılan fosforik asit, kalsiyum fosfat kaya parçalarının sülfürik asit yardımıyla ısıtılmasıyla ortaya çıkar. Yazımda fosforik asit nedir, ne işe yarar, özellikleri nelerdir gibi sorulara cevaplar aradım. 

Fosforik Asit Nasıl Oluşur

Hidrojen iyonlarının bir ya da daha fazlasının pozitif iyonlarla yer değiştirmesiyle ortaya çıkan ortofosfat tuzları meydana getirir. Fosforik asit farklı alanlarda kullanılan, çok sayıda kullanımı alanı olan bir kimyasaldır. En fazla fosfatlı gübre üretiminde, böcek ilaçlarında, tarım topraklarında ve tarımsal alanlarda, metallerin arındırılmasında, polisaj sektöründe ve asitliği düzenleme için gıda sektöründe kullanılır. 


Asitli ortamda mikroorganizmalar ve fungi büyümediğinden, fosforik asit koruyucu maksadıyla da kullanılmaktadır. Suda oldukça hızlı ve basit çözünen, 42 °c'de eriyen, hidrojen ve oksijenden meydana gelen, deterjan, sabun, gübre yapımında ve eczacılıkta kullanılan, sıvı durumda, rengi olmayan bir asittir. Fosforik asit; fosfor, oksijen ve hidrojen atomlarından meydana gelir. Kimyasla formülü: H3PO4'tür. Ticari olarak kalsiyum fosfat kaya parçalarının sülfürik asitle ısıtılmasıyla elde edilen fosforik asidin daha saf tipleri; 42 oC erime noktasına sahip olan kristal bir katı madde olup daha düşük konsantrasyon formlarında renksiz, şurup kıvamında bir sıvı halini almaktadır. 

Fosforik asit ve tuzları (sodyum, potasyum, kalsiyum) asitliği düzenleyici olan tek organik asit grubudur. Bu maksatla kullanımı gerçekleştirilen asitler içinde oldukça düşük maliyetli, en düşük pH’ı veren ve en kuvvetli etkiyi veren olarak bilinir. Tribazik bir asit olan fosforik asitten, hidrojen iyonlarının biri, ikisi veya tüm üçünün diğer pozitif iyonlarla yer değiştirmesiyle ortofosfat tuzlar oluşmaktadır. Bu tuzlar; gübre, elektrokimyasal parlatma ve şekillendirme, metal temizlemesi gibi amaçlarla kullanılmaktadır.. Gıda sanayiinde en çok kullanılan asitlik düzenleyiciler arasında ikinci sırayı alır.

Fosforik Asit Nerede Kullanılır ?

Fosforik asit, en fazla fosfatlı gübre yapımında ve ilaç endüstrisinde,sinek ilacı üretiminde temizleyicilerde, yağ sanayinde, istenmeyen katalizörlerin arıtılmasında, alimünyum işlemede, yüzey temizleme ve düzeltme amacıyla, deride tabaklama ve parlatma aşamalarında kullanılmaktadır. Fosforik asit tuzlarının, gıda endüstrisinde kullanılan bir asit olarak karşımıza çıkar. Kabartma tozlarında tamponlayıcı ve asitliği düzenleyici madde halinde görev yaparken, kola gibi yumuşak gıdaların asitlendirilmesi, proses peynirlerde eritme tuzu olarak kullanılması gibi uygulama alanları bulunur. Bu alanların dışında fosforik asit gıdalarda su bağlama ve antimikrobiyal amaçlarla da kullanılır.

Fosforik asit bu uygulamaların ötesinde kolada var olan asitliği sağlamak noktasında kullanılır. Kola, asitli olarak bilinen limon suyu veya sirke gibi malzemelerden daha da asitlidir. Kolada bulunan şeker veya diğer tatlandırıcılar asitliği maskelediğinden kaynaklı asitliğini tam anlamıyla fark edemeyiz. Limon daha az şeker ihtiva ettiğinden tadı daha asidiktir. Asit, ayrıca kolanın anti-pas etki göstermesinin de sorumlusudur.

Fosforik Asit %85 (Gıda)

Fosforik asit; tarım, gıda, metal işleme, deri, kozmetik,deterjan,yapı kimyasalları, rafine yağ ve galvano endüstrilerinden ciddi anlamda kullanılır. Kullanım Alanı:Sinek ilacı üretiminde temizleyicilerde,yağ sanayinde arındırılmak istenen katalizörlerin temizlenmesinde. Alimünyum işlemede yüzey temizleme ve düzeltme işlemlerinde. Deride var olan tabaklama ve parlatma aşamalarında kullanılmaktadır.